Hiponet.pl

Pierwsza wersja rekomendacji zaczęła obowiązywać od 1.07.2006, druga rozszerzona czyli Rekomendacja S (II) od 1.07.2009. Zbiór zasad tam zawartych dotyczy następujących obszarów działalności banków: 1) zarządzanie, 2) kontrola ryzyka, 3) ryzyko kursowe i ryzyko stopy procentowej dłużnika, 4) zabezpieczenia, 5) relacje z klientem. My zajmiemy się ostania kwestią, która ma największe znaczenie dla kredytobiorców czyli relacjami banków z klientami.

Przede wszystkim Bank powinien dołożyć wszelkich starań, aby przekazywane klientom informacje były zrozumiałe, jednoznaczne i czytelne.  Wszystkie informacje istotne dla oceny ryzyka i kosztów związanych z zawarciem umowy kredytowej, a zwłaszcza informacje o ryzyku walutowym, ryzyku zmiennej stopy procentowej oraz wpływu spread’u walutowego na obciążenia z tytułu spłaty kredytu klient powinien otrzymać przed zawarciem umowy. Na swą prośbę klient powinien uzyskać z banku z wyprzedzeniem projekt umowy, a przed jej podpisaniem bank powinien zapewnić czas niezbędny do zapoznania się z jej treścią oraz analizy zaproponowanych w niej warunków. Musi ona zawierać informacje o całkowitym koszcie kredytu oraz rzeczywistej rocznej stopie procentowej.

Jeżeli doradca kredytowy zaprosił nas na podpisanie umowy nie powinien poganiać i sugerować, że ma mało czasu. Uważne przestudiowanie umowy kredytowej jest prawem każdego klienta.

Przed złożeniem wniosku kredytowego klient otrzymuje do podpisania oświadczenie, w którym potwierdza, że dokonał wyboru oferty w walucie obcej mając świadomość ryzyka walutowego oraz wpływu spread’u walutowego na wielkość udostępnionego kredytu i poziom obciążenia jego spłatą. Wynika to z kolejnej rekomendacji, aby banki w pierwszej kolejności oferowały kredyty w złotych.

Innym oświadczeniem jakie powinien złożyć klient zaciągając kredyt ze zmienną stopą procentową jest potwierdzenie, iż został poinformowany przez Bank o ponoszeniu ryzyka stopy procentowej oraz, że jest świadomy jego ponoszenia. Rekomendacje te mają na celu skłonienie banków do wyjaśnienia klientom wszelkich wątpliwości w powyższych kwestiach.

Ogromny wpływ na rynek kredytów hipotecznych miało zalecenie KNF dotyczące sposobu liczenia zdolności kredytowej dla kredytów walutowych. Od 1.07.2006 powinna być  wyliczana dla kwoty kredytu powiększonej o 20% i po oprocentowaniu jak dla kredytu złotowego. Ograniczyło to dostępność kredytów w walucie obcej ze względu na obniżenie zdolności kredytowej. Teraz w większości banków mimo wyższej raty kredytu w PLN, maksymalna kwota kredytu w rodzimej walucie będzie wyższa.

Głównym jednak celem rekomendacji S było wprowadzenie zalecenia o dokładnym informowaniu potencjalnych kredytobiorców o kosztach kredytów związanych z ryzykiem walutowym i kosztach związanych z ryzykiem zmiennej stopy procentowej według określonych parametrów, które powinny w szczególności zawierać:

• koszty obsługi kredytu przy aktualnym poziomie kursu złotego do waluty kredytu, bez zmian poziomu stóp procentowych.
• koszty obsługi kredytu przy aktualnym poziomie stopy procentowej, od której zależy jej oprocentowanie,
• koszty obsługi kredytu, przy założeniu, że stopa procentowa dla waluty kredytu jest równa stopie procentowej dla złotego, a kapitał jest większy o 20%,
• koszty obsługi kredytu przy deprecjacji kursu złotego do waluty kredytu w skali odpowiadającej różnicy między maksymalnym i minimalnym kursem złotego do waluty  kredytu w ciągu ostatnich 12 miesięcy, bez zmian poziomu stóp procentowych,
• koszty obsługi kredytu przy zmianie spread’u walutowego w skali odpowiadającej różnicy między maksymalnym i minimalnym spread’em walutowych w ciągu ostatnich 12 miesięcy, bez zmian poziomu stóp procentowych i zmiany kursów walutowych,
• koszty obsługi kredytu przy wzroście stopy procentowej (od której zależy jej oprocentowanie) o 400 punktów bazowych,
• koszty obsługi kredytu przy wzroście stopy procentowej, od której zależy jej oprocentowanie w skali odpowiadającej różnicy między maksymalnym i minimalnym poziomem stopy procentowej w ciągu ostatnich 12 miesięcy.

 Informacje te mogą być przekazane na przykład w postaci symulacji rat kredytu tak jak w tabeli poniżej.

Tabela 1. Przykładowa prezentacja ryzyk kredytowych dla kredytu w wys. 300 000 PLN.

Najistotniejszą zmianą jaka weszła w życie od 01.07.20009 jest możliwość spłaty kredytu hipotecznego w walucie kredytu. Oznacza to, że jeżeli zaciągnęliśmy kredyt w EURO to możemy go spłacać bezpośrednio w tej walucie bez konieczności przeliczania na PLN i ponoszenia kosztu spread’u walutowego. Rekomendacja KNF mówi bowiem, że: na wniosek klienta bank powinien dokonać zmiany sposobu spłaty kredytu indeksowanego do waluty w taki sposób, aby spłata następowała w walucie indeksacyjnej. Zmiana sposobu spłaty powinna dotyczyć wszystkich rat od daty zmiany umowy. Bank nie może ograniczać w umowie kredytu możliwości pozyskania przez klienta waluty przeznaczonej na spłatę kredytu do zakresu usług oferowanych przez bank.

Aby skorzystać z tej możliwości trzeba jednak podpisać płatny aneks do umowy kredytowej, założyć konto walutowe, a część banków umożliwia spłatę kredytu w walucie obcej tylko w oddziale banku. Sprawia to, że wciąż niewielki odsetek klientów spłaca kredyty w ten sposób, po prostu tzw. koszt zużytych zelówek jest większy niż korzyści z tego płynące. Oczywiście są sytuacje gdy taka zmiana jest jednak bardzo korzystna.

W Rekomendacji S znajdziemy także informacje o zapisach jakie powinny znaleźć się w umowach, które dotyczą kredytów walutowych i tych oprocentowanych zmienną stopą procentową. I tak w przypadku kredytów w walucie obcej Bank powinien umieścić co najmniej zapisy dotyczące :

• wartości kredytu w walucie obcej (w przypadku kredytów indeksowanych kursem waluty obcej dopuszcza się poinformowanie klienta o wysokości kredytu i wysokości rat kapitałowo-odsetkowych w walucie obcej odrębnie po wypłacie kredytu),
• wysokości rat kapitałowych i rat odsetkowych w walucie obcej,
• sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego, w szczególności, wyliczana jest kwota uruchamianego kredytu, jego transz i rat kapitałowo odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty i spłaty kredytu,
• informacji, że zmiana kursu walutowego będzie miała wpływ na wartość kredytu oraz wysokość rat kapitałowo-odsetkowych,
• informacji, że zmiana spread’u walutowego będzie miała wpływ na wyrażoną w złotych wysokość uruchamianego kredytu w walucie obcej oraz na wysokość rat kapitałowo odsetkowych kredytu,
• warunków i konsekwencji zmiany waluty kredytu.

Jeżeli chodzi o umowy, które dotyczą kredytów oprocentowanych zmienną stopą procentową powinny znaleźć się co najmniej zapisy dotyczące:

• sposobów i terminów ustalania stopy procentowej, na podstawie której wyliczana jest wysokość rat kapitałowo-odsetkowych,
• informacji, że zmiana stopy procentowej będzie miała wpływ na wartość ekspozycji kredytowej oraz wysokość rat kapitałowo-odsetkowych,
• warunków i konsekwencji zmiany sposobu oprocentowania.

 Rekomendacje zawarte w dokumencie KNF zalecają określone czynności i obowiązki jakie banki powinny realizować w stosunku do klientów. Warto jednak aby zapoznali się z nimi także potencjalni kredytobiorcy aby wiedzieć czego powinni oczekiwać ze strony banków.

W przygotowaniu jest już kolejna rekomendacja, tym razem oznaczona literą T, która określi sposoby liczenia zdolności kredytowej oraz zaostrzy wymogi przy udzielaniu kredytów, zwłaszcza walutowych.